LINGVISTIČKI ASPEKTI DOVE U KUR’ANU

Sažetak

UDK 28-23:81’374.42
          28-24-254

Dova ima veliki značaj u životu muslimana. Dovom se čovjek obraća Uzvišenom Allahu radi postizanja Njegove milosti i oprosta grijeha, stjecanja određenih ovosvjetskih blagodati i isticanja Allahove jednote, čime se iskazuje pokornost Stvoritelju, odaje posebna čast i ljubav prema Uzvišenom Allahu i ističe oslanjanje isključivo na Allaha. Zbog toga je dova, naročito kur’anskoga iskaza, često bila predmet istraživanja i tumačenja islamskih učenjaka sa različitih aspekata uključujući i njenu lingvističku dimenziju. Budući da je ovaj aspekt dove u Kur’anu u našoj literaturi rijetko tretiran ili skoro uopće nije, ovaj rad ima za cilj istraživanje i utvrđivanje sintaksičkih karakteristika kur’anskoga iskaza kojim se u formi dove (du‘ā’) kao molbe obraća Stvoritelju radi postizanja raznovrsnih blagodati ili zaštite od nesreće i ružnih stvari na Ovom i na Budućem svijetu. Rečenice kojima se u Kur’anu iskazuje dova označavaju se kao ğumal du‘ā’iyya (molidbene rečenice), a izriču se u formi imperativnih, prohibitivnih i interogativnih rečenica koje predstavljaju vrstu zahtjevnih performativnih rečenica (ğumal inšā’iyya ṭalabiyya), te u formi izjavnih (ğumal ẖabariyya) koje u tom slučaju izražavaju značenje performativnih iskaza. U svim ovim rečenicama govornik se u metaforičkom značenju imperativa (amr) ili prohibitiva (nahy) ponizno i skrušeno obraća Stvoritelju moleći Ga da udovolji njegovoj molbi. Sve vrste navedenih molidbenih rečenica, osim što izražavaju duboko značenje istovremeno predstavljaju i posebnu vrstu stilističkih iskaza koji se odlikuju raznovrsnim stilističkim osobinama.